Nederlands
English
FrançaisHet verhaal
Een dag op pad - anno 2011
Ter gelegenheid van de Belgische kampioenstitel die Tijn van de Vliegert behaalt in 2011 en de bijbehorende reportage die dan in het ledenblad verschijnt, wordt een dag op pad gegaan met Eddy Van Langenhove, die nog heel België rondtoert om merries bij de fokkers thuis te insemineren. Op dat moment zijn de boerderijactiviteiten - naast de paarden - al voor een groot stuk teruggeschroefd en zijn enkel nog zo’n 25 stuks wit-blauw vee op het bedrijf aanwezig.
Druk, druk, druk
De lentemaanden zijn een zeer drukke periode waarbij honderden kilometers per dag worden afgelegd. Jaarlijks telt een studbook zo’n 170 veulens die als vader één van de hengsten van Van Langenhove hebben. Om die aantallen te bekomen, moeten echter heel wat meer rietjes sperma bij de fokkers geraken, merries zijn immers niet altijd bij de eerste bronstigheid drachtig en af en toe loopt het mis bij de geboorte of al eerder.
De piekperiode begint in mei om in juni het absoluut hoogtepunt te bereiken. We gaan midden mei een dag op pad met in de autokoffer een frigobox met zo’n vijftien dosissen sperma die we tegen 19.30 uur in de avond, wijd verspreid over België, kwijt zijn! “Volgende maand vetrek ik ‘s ochtends rond half negen en ben ik ‘s avonds niet thuis voor een uur of tien, enkel op zondag probeer ik wat vroeger te stoppen. De meeste veulens worden in mei geboren en een aantal gust gebleven of jonge merries hervallen nog een keer zodat het allemaal bij mekaar komt, al gaat het drachtig krijgen dit jaar redelijk goed”, zegt Eddy.
Sperma afnemen
Sperma verwerken
Inseminatie
Inseminatie
Inseminatie
Tijn
De werkdag op het hengstenstation in Denderbelle begint omstreeks 6.30 uur wanneer van de eerste hengst het sperma wordt gevangen. Hiervoor doet Eddy beroep op hulp van Roger Aalbrecht, Tom Van Baeveghem of zijn broer Guido die de hengsten en gang van zaken ook allemaal door en door kennen. Eén voor één passeren Tijn, Harie, Tinus en Matteo ‘de bok’ (fantoom) en wordt tussenin het sperma met de grootste nauwkeurigheid verwerkt. Het wordt o.a. gecontroleerd op de kwaliteit, verdund, gecentrifugeerd en dan in de koelkast geplaatst op een continu bewegend platform (rollenbank). Zo kan het sperma meerdere dagen bewaard worden, maar in de drukke periode wordt sowieso dagelijks van alle hengsten sperma afgenomen.
Nadat de merries die op het station verblijven, continu een vijftiental, gecontroleerd en zo nodig geïnsemineerd zijn, vertrekt Eddy richting de eerste fokker. Het drukke verkeer is daarbij een grote spelbreker. Sinds 1990 wordt enkel nog via kunstmatige inseminatie gedekt en dat heeft wel een aanzienlijke tijdswinst opgeleverd. Die omschakeling gaat echter niet vanzelf aangezien zeker de oudere fokkers de hengst toch nog graag in levende lijve zien.
Met Kunstmatige Inseminatie wordt sneller begonnen dan aanvankelijk gepland. “Bloc van Oombergen had een slag gekregen van een merrie en wou daardoor niet meer natuurlijk dekken; er moest gezocht worden naar een alternatief en zo kwamen we al snel bij K.I.”. Na een verplichte cursus insemineren op de veeartsenijschool in Merelbeke, is Hengstenhouderij Van Langenhove één van de eerste erkende stations voor spermawinning en kunstmatige inseminatie in het trekpaardenmilieu.
Niettegenstaande de merries niet meer kunnen geschouwd worden door de hengst, zit Eddy er zelden of nooit naast met zijn inschatting van hengstigheid. Ook dankzij een uitgebreide ‘boekhouding’ weet hij vaak beter dan de fokkers zelf wanneer een merrie paardig zal zijn! Een kennis die hij door de jaren heen al doende opbouwt. “De eerste jaren was het toch een doolhof daarbinnen”, vertelt Eddy al lachend, “maar na een tijd merk je de verschillen en kleine symptomen sneller, al is het toch bij elke merrie ook weer anders!”
In een grote agenda - maar ook zeker in z’n achterhoofd - houdt Eddy de planning bij over waar hij wanneer moet zijn. Tijdens het rondrijden wordt hij nog talloze malen gebeld i.v.m. nieuwe afspraken die gemaakt moeten worden, maar ook voor advies over de hengstenkeuze en problemen met merries of veulens, weten de fokkers dat ze bij hem terecht kunnen.
Moeder Marie-Louise regelt tijdens deze drukke dagen nog alles thuis op ‘t Langhof. Mensen die sperma komen afhalen of merries brengen/ophalen, worden als vanouds goed ontvangen. Daarnaast is ze steeds met de bezem in de aanslag bezig in de stallen en op het erf.
Naar de tekst zoals verschenen in ledenblad 88 (maart 2011).
Verandering in 2018
Niet meer de baan op
In 2018 wordt afgestapt van het rondrijden. Eddy Van Langenhove gaat twee dagen per week aan de slag bij Baert Mengvoeders in Zele. Sperma kan vanaf dan enkel nog afgehaald/opgestuurd worden of de merries moeten naar het station in Denderbelle gebracht worden. Het aantal merries dat nu op station verblijft, is dan ook groter dan enkele jaren geleden. “Het is wel eens puzzelen om ze allemaal geplaatst te krijgen en degene die afgedekt zijn, gaan op zo’n momenten zo snel mogelijk terug naar hun eigenaar of gaan hier de wei op tot ze drie weken verder zijn.” Daar doet Johnny De Pony nog steeds dienst als schouwhengst!
Glorietijden voorbij
Door de steeds toenemende drukte op de wegen in combinatie met de steeds hoger wordende kosten is het niet langer houdbaar om alle dagen honderden kilometers af te leggen, want gemiddeld staat de teller de jaren ervoor op 450 km per dag. “Heel vroeger, helemaal in het begin toen ik nog met de hengsten zelf op de baan ging, had je in elk dorp 3 fokkers bij manier van spreken. De toer was toen in verhouding kleiner in afstand.” De glorietijden zijn dus zeker voorbij. In vergelijking met 10-15 jaar geleden is het aantal dekkingen gehalveerd, al merkt Van Langenhove dat het zich de laatste jaren wel terug heeft gestabiliseerd.
Dekseizoen in beeld
Hieronder kan u de video bekijken met het volledige proces van sperma-afname tot en met inseminatie van de merries.